Thượng nghị sĩ Cộng hòa Marco Rubio (Florida) cùng với 15 thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa khác đã đưa ra một dự luật cho phép áp dụng các biện pháp trừng phạt và các hạn chế khác đối với các quan chức và nhà khoa học Trung Quốc, trừ khi Bắc Kinh cho phép một "cuộc điều tra quốc tế đáng tin cậy và toàn diện" về nguồn gốc của COVID-19 tại các phòng thí nghiệm bị nghi ngờ ở Trung Quốc.
Trong một tuyên bố từ văn phòng của Thượng nghị sĩ Rubio hôm 11/1, ông cho biết: “Trong hai năm, Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đã ngăn cản mọi nỗ lực nhằm tìm ra nguồn gốc thực sự của COVID-19. Chúng ta biết virus có nguồn gốc từ Trung Quốc, tuy nhiên, những nỗ lực của ĐCSTQ nhằm che đậy sự thật đã dẫn đến vô số cái chết và những đau khổ không đáng có trên toàn thế giới”.
Ông khẳng định: “Dự luật của tôi sẽ buộc ĐCSTQ phải lộ diện”.
Dự luật có tên là Đạo luật Xác nhận, Điều tra và Xác định Nguồn gốc virus Corona (COVID) năm 2022. Bộ luật này cho phép chính quyền Trung Quốc có 90 ngày kể từ khi Mỹ ban hành luật này, để mở cửa các phòng thí nghiệm của mình cho các cuộc điều tra.
Theo nội dung của dự luật (pdf), một nhóm chuyên gia quốc tế sẽ cần được phép thực hiện "cuộc điều tra chuyên sâu quốc tế minh bạch" tại Viện Virus học Vũ Hán (Wuhan Institute of Virology - WIV), Trung tâm Kiểm soát Dịch bệnh Vũ Hán, và Viện Sản phẩm Sinh học Vũ Hán, cũng như tất cả các phòng thí nghiệm khác ở thành phố Vũ Hán, Trung Quốc.
Theo dự luật của Mỹ, các nhân viên hiện tại và trước đây tại các phòng thí nghiệm này nên được phép nói chuyện với các chuyên gia. Những chuyên gia này cũng sẽ cần có “quyền truy cập không giới hạn” vào các thử nghiệm đối với virus, cơ sở dữ liệu và mẫu vật tại các cơ sở này.
Dự luật này có nhắc tên Tiến sĩ Shi Zhengli, nhà virus học hàng đầu của Trung Quốc làm việc tại WIV. Dự luật nêu rõ, nhật ký phòng thí nghiệm và sổ ghi chép của bà ấy nên được cung cấp cho nhóm điều tra.
WIV từ lâu đã bị nghi ngờ là nguồn gốc của virus Corona Vũ Hán - mầm bệnh gây ra đại dịch COVID-19. Lý do là vì, viện này đã nghiên cứu về virus corona dơi trong hơn một thập kỷ. Viện cũng cách một khu chợ ẩm thực ở Vũ Hán một đoạn ngắn, nơi được cho là đã xuất hiện chùm ca nhiễm bệnh đầu tiên trên thế giới.
Bắc Kinh đã phủ nhận rằng virus Corona Vũ Hán có nguồn gốc liên quan đến WIV và đã đưa ra giả thuyết rằng chủng virus này đã lây nhiễm từ động vật tự nhiên sang người, tức vật chủ của loại virus này là động vật.
Nhóm điều tra cũng sẽ cần có quyền truy cập vào các bản ghi chép của WIV như nhật ký bảo mật và cảnh quay video giám sát, đồng thời kiểm tra nhân viên WIV xem có bị nhiễm COVID-19 trong quá khứ hay không.
-
- Ảnh chụp từ trên không cho thấy phòng thí nghiệm P4 tại Viện Virus học Vũ Hán ở Vũ Hán. Ảnh: HECTOR RETAMAL / AFP qua Getty Images
Vào tháng 1/2020, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ công bố một tờ thông tin cho biết, họ có lý do để tin rằng “một số nhà nghiên cứu bên trong WIV đã bị bệnh vào mùa thu năm 2019, trước khi ca nhiễm bùng phát đầu tiên được xác định, với các triệu chứng phù hợp với cả COVID-19 và [các dạng] bệnh theo mùa phổ biến”.
Đạo luật COVID có nội dung như sau: “Chính quyền trung ương, tỉnh và thành phố của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa [cần] tạo điều kiện thuận lợi cho công việc của nhóm điều tra và không áp đặt bất kỳ hạn chế nào đối với phạm vi, quy mô và thời gian điều tra”.
Nếu Bắc Kinh không cho phép điều tra, dự luật yêu cầu Tổng thống Mỹ áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với các quan chức hàng đầu của Trung Quốc điều hành Học viện Khoa học Trung Quốc (Chinese Academy of Science - CAS) thuộc sở hữu nhà nước của Trung Quốc, cũng như các viện và phòng thí nghiệm trực thuộc của nó, bao gồm cả WIV.
Dự luật cũng sẽ đình chỉ việc cấp các khoản tài trợ nghiên cứu của liên bang Mỹ cho các nghiên cứu liên quan đến CAS, và cấm việc bất kỳ cá nhân hoặc tổ chức nào có trụ sở tại Hoa Kỳ nhận tài trợ của liên bang Mỹ hợp tác nghiên cứu tăng cường chức năng của virus với bất kỳ cá nhân hoặc tổ chức nào có trụ sở tại Trung Quốc.
Thượng nghị sĩ Rubio đã đưa ra một dự luật tương tự (S.2148) vào năm 2021. Luật hiện hành được xây dựng dựa trên luật trước đó, bằng cách ủy quyền cho tổng thống trừng phạt bất kỳ quan chức nào của ĐCSTQ, bao gồm cả những người trong quân đội Trung Quốc và Bộ Công an, vì đã tham gia vào việc che đậy của ĐCSTQ trong thời kỳ đầu của đại dịch tại Trung Quốc. Những hành vi này có mục đích che đậy sự bùng phát COVID-19 và cản trở cuộc điều tra quốc tế về nguồn gốc của virus.
Các biện pháp trừng phạt được liệt kê trong dự luật bao gồm từ chối thị thực và phong tỏa tài sản.
Theo tuyên bố từ văn phòng ông Rubio, Thượng nghị sĩ Cộng hòa Marsha Blackburn (Tennessee) cho biết: "Sự lừa dối của Đảng Cộng sản Trung Quốc về nguồn gốc COVID đã phải trả giá bằng mạng sống của người Mỹ". Bà Blackburn là một trong những nhà đồng tài trợ cho dự luật.
Bà nêu rõ: “Hoa Kỳ không nên cho phép hoặc khuyến khích các hành vi lừa đảo và nguy hiểm của các phòng thí nghiệm nhà nước Trung Quốc này, và luật này sẽ mở rộng trên công việc hiện có của chúng tôi, bằng cách chính thức áp dụng các biện pháp trừng phạt lâu dài vốn đã chậm trễ đối với Học viện Khoa học Trung Quốc”.
Một nhóm điều tra do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) dẫn đầu đã đến Vũ Hán để điều tra vào đầu năm 2021. Tuy nhiên, Bắc Kinh từ chối cung cấp cho nhóm dữ liệu thô về các ca nhiễm COVID-19 ban đầu. Hơn nữa, các nhà phê bình cũng tố cáo cuộc điều tra của WHO là thiếu tính độc lập, vì một số thành viên trong nhóm có quan hệ với chế độ Trung Quốc.
Các nhà đồng tài trợ khác của đạo luật này là các Thượng nghị sĩ Cộng hòa Tim Scott (South Carolina), John Cornyn (Texas), Rick Scott (Florida), Kevin Cramer (North Dakota), Roger Marshall (Kansas), Steve Daines (Montana), Chuck Grassley (Iowa), James Lankford (Oklahoma), Ben Sasse (Nebraska), Tommy Tuberville (Alaska), Mike Braun (Indiana), Bill Hagerty (Tennessee) Và John Kennedy (Louisiana).
